شروع به کار با تجزیه و تحلیل منابع انسانی – که به آن تجزیه و تحلیل افراد نیز گفته می شود – برای بسیاری از متخصصان و سازمان های منابع انسانی یک گام بزرگ و همچنین یک قدم مهم است. با تسلط خوب به تجزیه و تحلیل منابع انسانی و ذهنیت مبتنی بر داده، بهتر است برای پیمایش چالش‌های تجاری امروزی آماده باشید و برای تصمیم‌گیری استراتژیک، بهینه‌سازی برنامه‌ریزی نیروی کار، و افزایش تعامل و بهره‌وری کارکنان آماده باشید.
آموزش رسمی، مانند دوره تجزیه و تحلیل منابع انسانی، می تواند به شما در ایجاد مهارت های تحلیلی کمک کند که برای ایفای نقش مهم و استراتژیک تری در HR نیاز دارید.
دوره های تجزیه و تحلیل منابع انسانی متعددی وجود دارد که از دانش آماری اولیه تا داده ها و معیارهای منابع انسانی و موارد دیگر را شامل می شود. برای کمک به محدود کردن انتخاب ها، ما 13 دوره تجزیه و تحلیل منابع انسانی را فهرست کرده ایم که باید در نظر بگیرید. فهرست ما شامل مجموعه‌ای از فرصت‌های آموزشی در سطح ابتدایی و متوسط است. ما امیدواریم که شما یکی را پیدا کنید که فقط برای شما مناسب باشد.
مطالب
برنامه گواهی تجزیه و تحلیل افراد توسط AIHR
تجزیه و تحلیل افراد توسط دانشگاه پنسیلوانیا
متریک و داشبورد منابع انسانی توسط AIHR
ملزومات تجزیه و تحلیل منابع انسانی توسط دانشگاه کرنل
تجزیه و تحلیل داده ها برای بهبود عملکرد سازمانی توسط HRCI
اعتبارنامه تخصصی تحلیل افراد توسط SHRM
برنامه معتبر People Analytics توسط CIPD
تجزیه و تحلیل منابع انسانی توسط مفاهیم مدیریت
R Programming Fundamentals توسط PluralSight
برنامه نویسی R توسط دانشگاه جان هاپکینز
HR Data Science در R توسط AIHR
داده کاوی با Weka توسط دانشگاه Waikato
آمار پایه توسط دانشگاه آمستردام
لطفاً توجه داشته باشید که این لیست بر اساس اطلاعات در دسترس عموم جمع آوری شده است. ما خودمان دوره ها را امتحان نکرده ایم، به استثنای دوره های AIHR.
1. برنامه گواهی تجزیه و تحلیل افراد – AIHR
این دوره به عنوان یک دوره “همه در یک” برای متخصصان (آینده) تجزیه و تحلیل منابع انسانی طراحی شده است، این دوره جامع ترین دوره در مورد تجزیه و تحلیل منابع انسانی است. تمرکز و رویکرد آن برای تمرین‌کنندگانی است که در پروژه‌های تحلیل منابع انسانی شرکت یا مدیریت خواهند کرد.
این گواهینامه تجزیه و تحلیل منابع انسانی به شما می آموزد که چگونه شروع به استفاده از داده ها برای تصمیم گیری افراد مبتنی بر واقعیت کنید که ارزش کسب و کار را افزایش می دهد. این دوره 15 ماژول، شما را با یک مجموعه مهارت تجزیه و تحلیل داده های HR کامل برای بازگرداندن به سازمان خود مجهز می کند. به عنوان مثال، شما یاد خواهید گرفت که چگونه:
- مجموعه داده های بزرگ منابع انسانی را تغییر دهید، سازماندهی کنید، تمیز کنید و تجزیه و تحلیل کنید
- داشبوردهای قدرتمند منابع انسانی را در Power BI ایجاد کنید
- اعمال مفاهیم آماری برای داده های منابع انسانی و انجام تجزیه و تحلیل آماری در اکسل
ارائه‌های دوره شامل درس‌های ویدئویی، مطالعات موردی تعاملی، پروژه‌های عملی و موارد دیگر است – که همه آنها را می‌توانید در برنامه درسی دوره بیابید.
پس از اتمام دوره، گواهینامه ای از AIHR، بزرگترین و تخصصی ترین موسسه در زمینه دوره های آنلاین تحلیل منابع انسانی در جهان دریافت خواهید کرد. می توانید گواهی تجزیه و تحلیل منابع انسانی را به بررسی عملکرد خود اضافه کنید، آن را در رزومه خود قرار دهید و آن را در لینکدین به اشتراک بگذارید.
2. تجزیه و تحلیل افراد – دانشگاه پنسیلوانیا
این منبع آنلاین تجزیه و تحلیل منابع انسانی از طریق مدرسه وارتون دانشگاه پنسیلوانیا در دسترس است. دوره تحلیل افراد Wharton توسط سه استاد برتر تدریس می شود و شما را با حوزه های اصلی تجزیه و تحلیل افراد از جمله ارزیابی عملکرد، کارکنان، جبران خسارت، همکاری و مدیریت استعداد آشنا می کند. همه موضوعات با مثال‌های واقعی نشان داده می‌شوند که چگونه سازمان‌های مختلف از تکنیک‌های تحلیل منابع انسانی برای کمک به شکوفایی استفاده می‌کنند.
در حالی که این دوره مروری بر تئوری تجزیه و تحلیل افراد و برخی از اصول اولیه آن ارائه می دهد، تجزیه و تحلیل داده های پیچیده را آموزش نمی دهد. چیزی که به دست خواهید آورد درک خوبی از این است که چگونه منابع انسانی می تواند از داده ها برای ایفای نقش استراتژیک تر و تصمیم گیری های تجاری بهتر استفاده کند.
شما می توانید چهار ماژول دوره را در حدود هشت ساعت زمان مطالعه تکمیل کنید. پس از اتمام دوره گواهی به شما اعطا می شود.
از اینجا می توانید به دوره دسترسی پیدا کنید.
3. معیارهای منابع انسانی و داشبورد – آکادمی AIHR
این عملی ترین دوره از دوره های تجزیه و تحلیل افراد لیست شده در اینجا است. هدف آن متخصصان منابع انسانی است که می خواهند با داده ها کار کنند.
دوره AIHR متریک و داشبورد منابع انسانی به شما کمک می کند مهارت های گزارش دهی قدرتمندی را به دست آورید و معیارها را به درستی دریافت کنید. شما دوره را به عنوان یک متخصص گزارش منابع انسانی با مجموعه مهارت های گسترده ای که کل فرآیند گزارش دهی را پوشش می دهد، از اجرای معیارهای اساسی منابع انسانی گرفته تا گزارش دهی خودکار در داشبوردهای منابع انسانی بصری، به پایان خواهید رساند.
این دوره بر انجام تجزیه و تحلیل با استفاده از Excel، PowerBI و Tableau تمرکز دارد. شما یاد خواهید گرفت که:
- از برنامه ریزی استراتژیک نیروی کار برای تصمیم گیری بهتر استفاده کنید.
- بازده سرمایه گذاری (ROI) مداخلات منابع انسانی و روش های انتخاب را محاسبه کنید.
- مجموعه داده های مختلف را به هم وصل کنید.
- داده ها را تمیز و ساختار دهید.
- داشبوردهای تعاملی HR را در Excel، PowerBI و Tableau ایجاد کنید (به زیر مراجعه کنید)
- و خیلی بیشتر.
همه اینها در 28 ساعت یادگیری از 14 ماژول ارائه می شود. شما همچنین این فرصت را خواهید داشت که دانش جدید خود را با چهار پروژه عملی به کار ببرید. می خواهید بیشتر بدانید؟ برنامه درسی دوره را بررسی کنید.
در پایان دوره، یاد خواهید گرفت که چگونه یک داشبورد تعاملی ایجاد کنید که مجموعه‌های داده مجزای متعددی را ترکیب می‌کند. نمونه داشبورد در زیر آمده است.
برای دریافت بهترین نمای کلی، روی دکمه تمام صفحه در گوشه پایین سمت راست کلیک کنید.
4. ملزومات تجزیه و تحلیل منابع انسانی – دانشگاه کرنل
دوره Essentials of HR Analytics توسط یک استاد مطالعات HR در مدرسه ILR Cornell تدریس می شود و زبان آموزان را برای شروع سفر تجزیه و تحلیل منابع انسانی آماده می کند.
با استفاده از اکسل و مجموعه داده های ارائه شده، این آموزش تجزیه و تحلیل HR مفاهیم، زبان و ابزارهایی را که برای درک و استفاده از داده ها برای حل مشکلات کسب و کار نیاز دارید، آموزش می دهد.
در پایان دوره مهارت های زیر را خواهید داشت:
- سوالاتی را مطرح کنید و منابع داده مربوطه را انتخاب کنید.
- تجزیه و تحلیل داده های منابع انسانی ضروری را انجام دهید.
- تفسیر داده های منابع انسانی
- اطلاعات بینش را کشف کنید و اقداماتی را توصیه کنید.
- از تجسم داده ها برای ارائه یافته ها استفاده کنید.
این قالب به مدت دو هفته به صورت آنلاین توسط مربی هدایت می شود و به 3-5 ساعت تلاش در هفته نیاز دارد.
5. تجزیه و تحلیل داده ها برای بهبود عملکرد سازمانی – HRCI
استفاده از داده ها برای بهبود عملکرد کارکنان و سازمانی، هدف اصلی تجزیه و تحلیل افراد است. تجزیه و تحلیل داده‌ها برای بهبود عملکرد سازمانی به شما نشان می‌دهد که چگونه داده‌های منابع انسانی را زنده کنید و آنها را برای شما مفید کنید. این یک دوره آموزشی سطح متوسط است که نحوه اندازه گیری داده ها را توضیح می دهد.
برخی از چارچوب‌ها و ابزارهای لازم برای خلاصه‌سازی و ارائه داده‌ها را پوشش می‌دهد، اندازه‌گیری‌های خاصی را توصیف می‌کند، و نقش ارزیابی‌ها را در توسعه استراتژی‌ها روشن می‌کند.
این آموزش به شما کمک می کند تا درک کنید:
- استفاده و اعتبار معیارهای عملکرد در تنظیمات مختلف.
- تمایز بین انواع اندازه گیری های عملکرد.
- مزایا و معایب KPI ها، کارت امتیازی متوازن، و امتیاز خالص تبلیغ کننده.
- همبستگی بین ارزیابی عملکرد و استراتژی های سازمانی.
پس از خرید، به مدت 180 روز به صورت درخواستی به این دوره دسترسی خواهید داشت.
6. اعتبار تخصصی تحلیل افراد – SHRM
اگر شما یک متخصص منابع انسانی هستید و می‌خواهید یک اعتبار شناخته شده در تجزیه و تحلیل افراد کسب کنید، می‌توانید برنامه انجمن مدیریت منابع انسانی (SHRM) را در نظر بگیرید. به دست آوردن این اعتبار به شما این دانش را می دهد که از داده های منابع انسانی سازمان خود، از جمله بیان یافته های خود و توصیه راه حل هایی برای رسیدگی به مسائل تجاری، حداکثر استفاده را ببرید.
به گفته Nick Schacht، مدیر ارشد بازرگانی SHRM، این برنامه “برای اینکه شاغلین منابع انسانی پایه ای محکم در اصول و کاربردهای معیارها و فناوری که از شیوه های منابع انسانی و اهداف سازمانی پشتیبانی می کنند، به دست آورد” طراحی شده است.
شما ملزم به خرید یک بسته آموزشی خواهید بود که شامل ارزیابی دانش آنلاین 50 سوالی است که برای کسب اعتبار باید قبول کنید.
بسته اعتباری تخصصی People Analytics شامل موارد زیر است:
- مبانی سواد داده (ماژول آموزش الکترونیکی)
- انجام اقدام مبتنی بر داده (سمینار حضوری یا مجازی)
- معیارهای تجزیه و تحلیل افراد (دوره آموزش الکترونیکی)
- درک اطلاعات افراد شما (دوره آموزش الکترونیکی)
7. People Analytics Accredited Program – CIPD
این برنامه درسی تجزیه و تحلیل افراد ارائه شده توسط مؤسسه منشور پرسنل و توسعه (CIPD) برای متخصصان منابع انسانی با درک اساسی از تجزیه و تحلیل است که می خواهند مهارت های خود را در این زمینه بیشتر توسعه دهند.
برنامه معتبر People Analytics به شما مهارت‌ها و دانش‌هایی می‌دهد که می‌توانید در محدوده کاری خود برای ارزش افزودن به سازمان اعمال کنید.
نتایج بالقوه این دوره عبارتند از:
- به دست آوردن درک عمیق تر از تجزیه و تحلیل افراد برای ایجاد تأثیر معنادار بر سازمان شما.
- داشتن توانایی نظارت بر یک پروژه تجزیه و تحلیل افراد سازنده و ارائه موفقیت آمیز آن به ذینفعان.
- استفاده از تجزیه و تحلیل افراد برای برنامه ریزی و بهبود تصمیم گیری و شیوه های منابع انسانی.
- ترکیب تجزیه و تحلیل افراد در استراتژی های سازمانی و منابع انسانی.
- تمایز بین معیارها، معیارها و KPIها.
- استفاده موثر از مدل های آماری
این برنامه خودگردان آنلاین 50 تا 70 ساعت طول می کشد و باید ظرف 12 ماه پس از ثبت نام تکمیل شود. این نیاز به استفاده از Excel یا Google Sheets دارد. ابزارهای دیگری مانند R، SQL، Python و یادگیری ماشین مورد بحث قرار گرفته‌اند، اما دسترسی به آنها برای شرکت در دوره ضروری نیست.
8. تجزیه و تحلیل منابع انسانی – مفاهیم مدیریت
این آموزش تجزیه و تحلیل منابع انسانی به شما آموزش می دهد که چگونه از مدل فرآیند تجزیه و تحلیل (APM) استفاده کنید و از اکسل برای سازماندهی، تجزیه و تحلیل و ارائه داده های افراد سازمان خود استفاده کنید. این برای متخصصان منابع انسانی است که می خواهند از داده ها برای تصمیم گیری آگاهانه استفاده کنند. زبان آموزان باید تجربه کار در منابع انسانی و درک عملکردی اکسل داشته باشند.
در این دوره به موضوعات زیر پرداخته می شود:
- تجزیه و تحلیل منابع انسانی و مدل فرآیند تحلیل (APM)
- تکنیک های کمی اکسل
- مقررات منابع انسانی و الزامات گزارش
- ارائه موثر داده های منابع انسانی
پس از اتمام این آموزش، باید بتوانید:
- مراحل APM و اهداف آنها را شناسایی کنید.
- بهترین شیوه های تجزیه و تحلیل منابع انسانی را برای تصمیم گیری مبتنی بر داده دنبال کنید.
- معیارها و معیارهای مرتبط با منابع انسانی را برای اهداف سازمانی شناسایی کنید.
- از اکسل برای تجزیه و تحلیل داده های افراد برای شناسایی گرایش ها و سایر بینش ها برای اقدام استفاده کنید.
- ارائه مختصری در مورد نتایج تجزیه و تحلیل داده ها.
این دوره دو روزه به دو صورت حضوری و مجازی ارائه می شود. این شامل بحث‌های تسهیل‌شده، مطالعات موردی، فعالیت‌های گروهی و فردی، و خودارزیابی است.
9. مبانی برنامه نویسی R
این اولین مورد از سه دوره در لیست دوره های تجزیه و تحلیل منابع انسانی ما است که R را پوشش می دهد.
می توانید تجزیه و تحلیل منابع انسانی را در اکسل انجام دهید. با این حال، برخی از محدودیت های عمده دارد. R یک ابزار منبع باز برای آمار، تجسم و مدل سازی داده ها است. زبان برنامه نویسی R به طور ویژه برای کار با داده ها و انجام محاسبات آماری طراحی شده است. تکنیک‌های آماری و قابلیت‌های تجسم را برای مجموعه داده‌های بزرگ، همانطور که معمولاً در تجزیه و تحلیل منابع انسانی استفاده می‌شود، فراهم می‌کند.
R فراتر از ابزارهای سنتی مورد استفاده برای ارزیابی و تجزیه و تحلیل داده های منابع انسانی است، مانند Microsoft Excel، Access و SPSS. همه آنها را در یک زبان برنامه نویسی ترکیب می کند که می تواند به سرعت داده ها را وارد، ویرایش و تجسم کند. این بدان معنی است که R به شما نیاز دارد تا مقداری کدنویسی انجام دهید و منحنی یادگیری را تندتر می کند.
بنابراین تسلط بر R نیز در مقایسه با اکسل دشوارتر است. با این حال، R امکانات محاسباتی بی پایانی را ارائه می دهد و به شما امکان می دهد تحلیل های پیشرفته تری را در مقایسه با اکسل انجام دهید.
ما دوره برنامه نویسی با R توسط Pluralsight را برای شروع با R توصیه می کنیم. این دوره به شما سینتکس اولیه کدگذاری R و انواع داده ها و ساختارهای موجود را می آموزد. این تمرین عملی را برای درک R و عملکردهای آن فراهم می کند.
10. برنامه نویسی R – دانشگاه جان هاپکینز
دانشگاه جان هاپکینز یک دوره پیشرفته تر در R به نام برنامه نویسی R ارائه می دهد. این برنامه سطح متوسط نیاز به تجربه اولیه با R دارد و تقریباً 57 ساعت طول می کشد تا آن را تکمیل کنید.
این دوره با آموزش پیچ و مهره های R، قبل از فرو رفتن در جنبه های فنی تر، شروع می شود. این در چهار ماژول آموزش داده می شود که شامل مهارت های عملی مانند برنامه نویسی در R، خواندن داده ها در R، و نوشتن توابع R است.
در پایان دوره، شما قادر خواهید بود مفاهیم برنامه نویسی را درک کنید و تکنیک های آماری پیشرفته تری را در R برای تجزیه و تحلیل داده های سازنده اجرا کنید.
11. HR Data Science در R – AIHR Academy
مدل‌سازی پیش‌بینی‌کننده یکی از دگرگون‌کننده‌ترین ابزارهای موجود در People Analytics و مجموعه‌ای از مهارت‌های بسیار آرزوست. دوره HR Data Science in R مسیر شما برای به دست آوردن این مهارت ها است. این دوره با اصول اولیه شروع می شود، بنابراین هیچ تجربه قبلی R یا برنامه نویسی مورد نیاز نیست.
شما یاد خواهید گرفت که چگونه از R برای ایجاد مدل های تحلیل منابع انسانی پیش بینی کننده برای حل چالش های منابع انسانی استفاده کنید. این دوره شامل مدیریت داده در R، کاوش و تجسم داده در R، و سه مطالعه موردی پویا با تمرکز بر جنبه‌های مختلف تجزیه و تحلیل داده‌ها است. شش ماژول خود گام آن حدود 16 ساعت طول می کشد تا تکمیل شود.
12. داده کاوی با Weka – دانشگاه Waikato
Weka یک نرم افزار داده کاوی است. این یک رابط بصری و قابل کلیک دارد که به این معنی است که شما با استفاده از ماوس خود را بکشید و رها کنید به جای اینکه مجبور شوید مانند R برنامه ریزی کنید.
این نرم افزار منبع باز در دانشگاه Waikato در نیوزلند توسعه یافته است. هم طیف گسترده ای از الگوریتم های داده کاوی و هم راه هایی برای تجسم داده ها ارائه می دهد. نمونه‌هایی از الگوریتم‌های یادگیری ماشین شامل درخت‌های تصمیم، بیز، قوانین ساده، خوشه‌بندی و متا طبقه‌بندی‌کننده‌ها هستند.
دوره داده کاوی با Weka این الگوریتم ها و پیشینه های آماری آنها را توضیح می دهد. این به شما کمک می کند تا عملکرد داده کاوی را به طور کلی و نحوه اعمال آن در مجموعه های مختلف داده (افراد) را درک کنید.
فرمت این دوره رایگان مجموعه ای از ویدئوهای کاربردی است که پروفسور Ian Witten در مورد نحوه کار Weka توضیح می دهد. در عرض نیم ساعت از این دوره، اولین الگوریتم های داده کاوی خود را اجرا می کنید و اولین درخت تصمیم خود را ایجاد می کنید.
این دوره آنلاین تجزیه و تحلیل منابع انسانی به دانش برنامه نویسی قبلی نیاز ندارد. این به ویژه برای افرادی مناسب است که داده ها را در کارهای روزانه خود تجزیه و تحلیل نمی کنند اما می خواهند تکنیک های اساسی را درک کنند. Weka به دلیل رابط کاربر پسند خود، شما را قادر می سازد تا تحلیل های مختلف را در مدت زمان کوتاهی انجام دهید.
13. آمار پایه – دانشگاه آمستردام
در R، یاد می گیرید که چگونه از آمار برای اجرای الگوریتم ها استفاده کنید. با این حال، انجام آمار بدون درک واقعی آن خطر دارد. درک کامل احتمالات و مشکلات تجزیه و تحلیل منابع انسانی بدون درک دقیق از آمار دشوار است. بنابراین، هر زمان که در مورد آموزش تجزیه و تحلیل منابع انسانی صحبت می کنیم، باید یک دوره آمار گنجانده شود. در پایان، علم داده همه چیز در مورد آمار است.
دوره آمار پایه از دانشگاه آمستردام نحوه محاسبه و ارزیابی آمار را پوشش می دهد. روش‌های آمار توصیفی، اصول احتمال، و چگونگی ارزیابی الگوها در داده‌ها را بررسی می‌کند. همچنین شامل آموزش استفاده از نرم افزارهای آماری برای محاسبه و تولید این آمار می باشد. همه این مفاهیم در علم داده اعمال می شود و پایه و اساس لازم را برای هر کسی که می خواهد با هر شکلی از تجزیه و تحلیل شروع کند، تشکیل می دهد.
این دوره به حدود 26 ساعت خود گام برای تکمیل نیاز دارد. آمار پایه بخشی از یک تخصص پنج ماژول به نام روش‌ها و آمار در علوم اجتماعی است که حتی عمیق‌تر به روش‌های تحقیق کمی می‌پردازد. دروس دیگر در این تخصص مربوط به تجزیه و تحلیل افراد نیز می باشد.
کلام پایانی
متعهد شدن به ذهنیت یادگیری می تواند مسیر شغلی HR شما را با کسب مهارت های جدید و گسترش یافته در آینده ثابت کند. تجزیه و تحلیل منابع انسانی یک حوزه تخصصی مورد تقاضا است که ارزش سرمایه گذاری آموزشی را دارد. ما امیدواریم که این لیست از دوره های مربوطه منبع مفیدی باشد که شما در تجزیه و تحلیل منابع انسانی تحقیق می کنید.
از آنجایی که متخصصان منابع انسانی آگاه و مجهز به رشد و ارزش نقش منابع انسانی در دنیای کار ادامه می دهند، AIHR اینجاست تا از این تلاش ها حمایت کند. دوره های آنلاین HR ما و 13 گواهینامه HR به شما کمک می کند تا طیف وسیعی از توانایی های خود را متنوع کنید و نقش فعالی در پیشبرد منابع انسانی داشته باشید.
سوالات متداول
از آنجایی که تجزیه و تحلیل منابع انسانی به عنوان یک موضوع شامل مقدار قابل توجهی از محتوا برای سطوح مختلف تخصص است، بهترین دوره تجزیه و تحلیل منابع انسانی به صورت فردی تعیین می شود.
انتخاب مناسب برای شما با محدود کردن آنها بر اساس سطح مهارت، بودجه، فرمت ترجیحی و زمان در دسترس شروع می شود. از آنجا، می توانید موضوعی را انتخاب کنید که مرتبط ترین موضوع را برای نیازهای شما پوشش می دهد.
برخی از افرادی که تجربه کار با داده ها یا آمار را ندارند ممکن است یادگیری تجزیه و تحلیل منابع انسانی را چالش برانگیز بدانند. کسانی که با تجزیه و تحلیل داده ها آشنا هستند ممکن است به راحتی آن را جذب کنند. به همین دلیل مهم است که دوره ای را در زمینه تجزیه و تحلیل منابع انسانی انتخاب کنید که برای دیدار با شما در سطح دانش خاص شما طراحی شده باشد.
برای تبدیل شدن به یک متخصص تجزیه و تحلیل منابع انسانی، باید از طریق تجربه کاری عملی و آموزش، به عنوان مثال، دوره های آنلاین تجزیه و تحلیل منابع انسانی و گواهینامه ها، درک اصلی از مفاهیم منابع انسانی و تجزیه و تحلیل داده ها داشته باشید. شما باید در معرض عملکردهای منابع انسانی مانند استخدام، مدیریت عملکرد، و یادگیری و توسعه قرار بگیرید. همچنین باید جنبه های اصلی تجزیه و تحلیل داده ها مانند جمع آوری داده ها، تجزیه و تحلیل داده ها و تجسم داده ها را درک کنید.
دیدگاهتان را بنویسید